இந்தியாவும் பாகிஸ்தானும் செப்டம்பர் 19, 1960 அன்று சிந்து நதிநீர் ஒப்பந்தத்தில் (Indus Waters Treaty (IWT)) கையெழுத்திட்டன. சிந்து மற்றும் அதன் துணை நதிகளின் நீர் விநியோகத்தை தீர்மானிக்க இந்த ஒப்பந்தம் செய்யப்பட்டது.
சிந்து நீர் ஒப்பந்தத்தின் (IWT) விதிமுறைகளின் கீழ் உலக வங்கியால் நியமிக்கப்பட்ட நடுநிலை நிபுணர், ஜம்மு மற்றும் காஷ்மீரில் இரண்டு நீர் மின் திட்டங்களின் வடிவமைப்பு தொடர்பாக இந்தியாவிற்கும் பாகிஸ்தானுக்கும் இடையே உள்ள வேறுபாடுகளை தீர்ப்பதற்கு அவர் "திறமையானவர்" என்று முடிவு செய்துள்ளார். இந்த முடிவு இந்தியாவின் நீண்டகால நிலைப்பாட்டை ஆதரிக்கிறது.
வெளியுறவு அமைச்சகம் செவ்வாயன்று குறிப்பிட்டதாவது, "இந்த முடிவு இந்தியாவின் நிலைப்பாட்டை நிலைநிறுத்துகிறது மற்றும் ஆதரிக்கிறது. மேலும், நடுநிலை நிபுணரிடம் குறிப்பிடப்படும் ஏழு கேள்விகளும் இந்த ஒப்பந்தத்தின் கீழ் அவரது திறன் சார்ந்து உள்ளன என்பதை இது உறுதிப்படுத்துகிறது. இந்தக் கேள்விகள் கிஷெங்கங்கா மற்றும் ரேட்டில் நீர்மின் திட்டங்களுடன் (Kishenganga and Ratle hydroelectric projects) தொடர்புடையவை" ஆகும்.
சிந்து மற்றும் அதன் துணை நதிகளின் நீரின் விநியோகத்தை நிர்ணயிப்பதற்காக செப்டம்பர் 19, 1960 அன்று இந்தியாவும் பாகிஸ்தானும் சிந்து நதி நீர் ஒப்பந்தத்தில் (IWT) கையெழுத்திட்டன. உலக வங்கியால் ஏற்பாடு செய்யப்பட்ட ஒன்பது வருட பேச்சுவார்த்தைகளுக்குப் பிறகு கராச்சியில் அப்போதைய பிரதமர் ஜவஹர்லால் நேரு மற்றும் அப்போதைய பாகிஸ்தான் குடியரசுத் தலைவர் அயூப் கான் ஆகியோர் கையெழுத்திட்டனர்.
சிந்து நதி நீர் ஒப்பந்தத்தின் (IWT) கீழ், இந்தியா மூன்று "கிழக்கு நதிகளை" (பியாஸ், ரவி, சட்லெஜ்) "கட்டுப்பாடற்ற பயன்பாட்டை" கொண்டுள்ளது. இதற்கிடையில், பாகிஸ்தான் மூன்று "மேற்கு நதிகளை" (சிந்து, செனாப், ஜீலம்) கட்டுப்படுத்துகிறது. இந்த ஏற்பாடு சிந்து நதி அமைப்பில் இந்தியாவுக்கு சுமார் 30% மற்றும் பாகிஸ்தானுக்கு சுமார் 70% தண்ணீரை வழங்குகிறது. இந்த ஒப்பந்தத்தின் பிரிவு III (1)-ன்படி, மேற்கு நதிகளின் நீரை பாகிஸ்தானுக்குப் வழங்க இந்தியா அனுமதிக்க வேண்டும்.
ஜம்மு-காஷ்மீரில் உள்ள இரண்டு நீர்மின் திட்டங்களின் வடிவமைப்பு காரணிகளை பாகிஸ்தான் எதிர்க்கிறது. இந்த திட்டங்கள் ஜீலத்தின் துணை நதியான கிஷெங்கங்காவில் உள்ள கிஷெங்கங்கா நீர்மின் திட்டம் (HEP) மற்றும் செனாப்பில் உள்ள ரேட்டில் நீர்மின் திட்டம் (HEP) ஆகும். இந்தத் திட்டங்கள் "நதி வழியாகச் செல்லும்" திட்டங்கள் என்றாலும், அதாவது அவை ஆற்றின் இயற்கையான ஓட்டத்தைத் தடுக்காமல் மின்சாரத்தை உற்பத்தி செய்கின்றன. ஆனால், அவை சிந்து நதி நீர் ஒப்பந்தத்தை (IWT) மீறுவதாக பாகிஸ்தான் கூறுகிறது. 2015-ம் ஆண்டில், இந்தத் திட்டங்கள் குறித்த அதன் தொழில்நுட்பக் கவலைகளை மறுபரிசீலனை செய்ய ஒரு நடுநிலை நிபுணரை பாகிஸ்தான் கோரியது. இருப்பினும், ஒரு வருடம் கழித்து, பாகிஸ்தான் இந்தக் கோரிக்கையை வாபஸ் பெற்றது. அதற்குப் பதிலாக, நிரந்தர நடுவர் நீதிமன்றம் (Permanent Court of Arbitration (PCA)) இந்த விஷயத்தைக் கையாள வேண்டும் என்று அது முன்மொழிந்தது.
இந்த விஷயத்தை ஒரு நடுநிலை நிபுணரிடம் குறிப்பிட இந்தியா தனிப்பட்ட முறையில் கோரிக்கையை தாக்கல் செய்தது. அது நிரந்தர நடுவர் நீதிமன்றம் (PCA) செயல்முறையுடன் ஈடுபட மறுத்துவிட்டது. இந்தியா, நிரந்தர நடுவர் நீதிமன்றம் (PCA) செயல்முறையானது சிந்து நதி நீர் ஒப்பந்தத்தின் (IWT) விதிகளுக்கு எதிரானது என்று வாதிடுகிறது.
சிந்து நதி நீர் ஒப்பந்தத்தின் (IWT) பிரிவு IX மூன்று நிலை தகராறு தீர்வு செயல்முறையை (dispute settlement process) கோடிட்டுக் காட்டுகிறது. சர்ச்சைகள் முதலில் இந்தியா மற்றும் பாகிஸ்தானின் சிந்து ஆணைய அதிகாரிகளால் தீர்க்கப்படுகின்றன. இருப்பினும் இவை தீர்க்கப்படாவிட்டால், அவை உலக வங்கியால் நியமிக்கப்பட்ட ஒரு நடுநிலை நிபுணரிடம் கொண்டு செல்லப்படும். அதன் பிறகுதான் சர்ச்சை ஹேக்கில் (Hague) உள்ள நிரந்தர நடுவர் நீதிமன்றத்திற்குச் (PCA) செல்ல முடியும்.
ஆயினும்கூட, பாகிஸ்தானின் வற்புறுத்தலின் பேரில், உலக வங்கி அக்டோபர் 13, 2022 அன்று இரண்டு இணையான செயல்முறைகளைத் தொடங்கியது. இது மைக்கேல் லினோவை (Michel Lino) நடுநிலை நிபுணராக நியமித்தது மற்றும் நிரந்தர நடுவர் நீதிமன்றம் (PCA) நடவடிக்கைகளையும் தொடங்கியது. இந்தியா நிரந்தர நடுவர் நீதிமன்றம் (PCA) நடவடிக்கைகளைப் புறக்கணித்துள்ளது. ஆனால், "ஒப்பந்த-நிலையான" (Treaty-consistent) நடுநிலை நிபுணர் நடவடிக்கைகளில் தொடர்ந்து பங்கேற்கிறது. நடுநிலை நிபுணர் சம்பந்தப்பட்ட தரப்பினருடன் மூன்று சந்திப்புகளை நடத்தியுள்ளார். ஜூன் மாதத்தில் கிஷெங்கங்கா மற்றும் ரேட்டில் திட்டங்களைப் பார்வையிட்டார் என்பது குறிப்பிடத்தக்கது.
நடுநிலை நிபுணர் சம்பந்தப்பட்ட தரப்பினருடன் மூன்று சந்திப்புகளை நடத்தியுள்ளார். கடந்த ஜூன் மாதம் கிஷன்கங்கா மற்றும் ரேட்டில் திட்டங்களை பார்வையிட்டார்.
நடுநிலை நிபுணர் சந்திப்புகளின் போது, இந்தியா எழுப்பிய "வேறுபாடுகளின் விதிமுறைகள்" (Points of Difference) ஒப்பந்தத்தின் "இணைப்பு F இன் பகுதி I" இன் கீழ் வரவில்லை என்று பாகிஸ்தான் வாதிட்டது. இதன் பொருள் பிரச்சினை நடுநிலை நிபுணரின் அதிகாரத்திற்கு வெளியே உள்ளது. இருப்பினும், இந்த புள்ளிகள் ஒப்பந்தத்தின் அந்தப் பகுதியின் கீழ் தெளிவாக வருகின்றன என்று இந்தியா வாதிட்டது. இதன் விளைவாக, நடுநிலை நிபுணர் இந்த விஷயத்தில் ஒரு முடிவை எடுக்க வேண்டும் என்று இந்தியா நம்பியது.
நிபுணர் மைக்கேல் லினோ ஜனவரி 7 அன்று தனது முடிவை தேந்தெடுத்து திங்களன்று ஒரு முறையான பத்திரிகைக் குறிப்பை வெளியிட்டார். பத்திரிகைக் குறிப்பில், "உறுப்பு நாடுகளின் சமர்ப்பிப்புகளை கவனமாக பரிசீலித்த பிறகு, நடுநிலை நிபுணர் வேறுபாடுகளின் தகுதிகள் குறித்து ஒரு முடிவை எடுக்க தொடர வேண்டும் என்று கருதுகிறார்" என்று குறிப்பிடப்பட்டுள்ளது.
இந்த நிலையில் இந்தியா எதிர்பார்த்திருக்கக்கூடிய சிறந்த முடிவு இதுவாகும். லினோ இப்போது மீண்டும் உறுப்பு நாடுகளைக் கேட்பார். அதன் பிறகு, "வேறுபாடுகளின் விதிமுறைகள்" தகுதிகள் குறித்து அவர் முடிவு செய்வார். இந்த விஷயத்தை பரிசீலிக்க "தகுதியானது" என்று PCA ஜூலை 2023-ல் தீர்ப்பளித்தது.
ஜனவரி 2023-ம் ஆண்டில், ஒப்பந்தத்தை "மாற்றம்" செய்யக் கோரி பாகிஸ்தானுக்கு ஒரு அறிவிப்பை இந்தியா வெளியிட்டது. சிந்து நதி நீர் ஒப்பந்தத்தை (IWT) செயல்படுத்துவதில் இஸ்லாமாபாத் தொடர்ந்து "விடாமுயற்சி" காட்டியதாலும், இரண்டு திட்டங்களுக்கும் மீண்டும் மீண்டும் கருத்து கணிப்புகளை எழுப்பியதாலும் இது நிகழ்ந்தது. ஒப்பந்தம் இருந்த அறுபதாண்டுகளுக்கு மேலாக இது போன்ற முதல் அறிவிப்பு இதுவாகும்.
கடந்த செப்டம்பரில், இந்தியா இஸ்லாமாபாத்திற்கு மற்றொரு அதிகாரப்பூர்வ அறிவிப்பை வெளியிட்டதன் மூலம் ஒரு வலுவான நடவடிக்கையை எடுத்தது. இந்த அறிவிப்பில் சிந்து நதி நீர் ஒப்பந்தத்தை (IWT) "மறுஆய்வு செய்து மாற்றியமைக்க" கோரப்பட்டது. "மறுஆய்வு" என்ற வார்த்தை இந்தியா இந்த ஆண்டு 65 ஆண்டுகள் பழமையான ஒப்பந்தத்தை ரத்து செய்து மீண்டும் பேச்சுவார்த்தை நடத்த விரும்புகிறது என்பதைக் காட்டுகிறது என்று நிபுணர்கள் நம்புகின்றனர்.
இந்தியாவின் செப்டம்பர் 2024 அறிவிப்பு "சூழ்நிலைகளில் அடிப்படை மற்றும் எதிர்பாராத மாற்றங்களை" சுட்டிக்காட்டுகிறது என்று வட்டாரங்கள் தெரிவித்தன. இந்த மாற்றங்களுக்கு ஒப்பந்தத்தை மறுபரிசீலனை செய்ய வேண்டும். மாற்றங்களில் மக்கள்தொகை புள்ளிவிவரங்களில் ஏற்படும் மாற்றங்கள், சுற்றுச்சூழல் பிரச்சினைகள் மற்றும் சுத்தமான எரிசக்தி வளர்ச்சியை விரைவுபடுத்த வேண்டிய அவசியம் ஆகியவை அடங்கும். இந்தியாவின் உமிழ்வு இலக்குகளை அடைய இது அவசியம். கூடுதலாக, தொடர்ச்சியான எல்லை தாண்டிய பயங்கரவாதத்தின் தாக்கமும் உள்ளது.
இரண்டு அறிவிப்புகளும் சிந்து நதி நீர் ஒப்பந்தத்தின் (IWT) பிரிவு XII (3)-ன் கீழ் வெளியிடப்பட்டன. மேலும் இந்த விதி குறிப்பிடுவதாவது, "இந்த ஒப்பந்தத்தின் விதிகள் அவ்வப்போது மாற்றியமைக்கப்படலாம். இது முறையாக அங்கீகரிக்கப்பட்ட ஒப்பந்தத்தின் மூலம் நிகழலாம். இது இரு அரசாங்கங்களுக்கிடையில் அந்த நோக்கத்திற்காக முடிக்கப்படுகிறது."